Một mã xác thực đã được gửi đến số điện thoại
Sự phát triển của trẻ là một hành trình kỳ diệu qua nhiều giai đoạn, các giai đoạn phát triển của trẻ có những đặc điểm riêng về thể chất, tâm lý và xã hội. Từ những năm đầu đời đến tuổi thiếu niên, trẻ trải qua nhiều thay đổi rõ rệt. Hiểu rõ các giai đoạn này giúp cha mẹ và người chăm sóc hỗ trợ trẻ hiệu quả, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
Có thể bạn quan tâm:
Trong tháng đầu đời, sự phát triển của trẻ sơ sinh vô cùng đặc biệt. Trẻ sơ sinh phản ứng tự động với các kích thích bên ngoài. Khi bạn vuốt má, bé sẽ quay đầu về phía bạn hoặc nắm chặt ngón tay khi được đặt vào lòng bàn tay. Trẻ có thể nhìn gần, nhận ra mùi, lắc đầu và cười hoặc khóc để biểu thị nhu cầu.
Ở giai đoạn sơ sinh này, có thể phát hiện các khuyết tật bẩm sinh như tật nứt đốt sống, rối loạn di truyền (suy giáp, Thalassemia, suy tuyến thượng thận) và hội chứng do rượu bào thai (FAS). Trẻ cũng có thể gặp tổn thương chu sinh như xuất huyết não-màng não, sinh ngạt, gãy xương đòn hoặc các bệnh nhiễm trùng sơ sinh và suy hô hấp.
Nhiều yếu tố có thể gây tử vong sớm trong tuần đầu, đặc biệt là trong 24 giờ đầu tiên. Theo WHO năm 2017, tỉ lệ tử vong sơ sinh chiếm 47% tổng số tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.
.png)
Ảnh: Internet
Khuyến khích và tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc da kề da ngay sau khi sinh.
Khuyến khích trẻ bú sữa non càng sớm càng tốt.
Hướng dẫn bà mẹ cách nuôi con bằng sữa mẹ.
Mẹ và gia đình cần tạo điều kiện thuận lợi để hình thành mối quan hệ gắn bó mẹ – con ngay từ sau khi sinh.
Trong giai đoạn này, trẻ phát triển nhanh chóng. Khi được 12 tháng tuổi, thể tích não của trẻ tăng gấp đôi và đạt khoảng 72% thể tích não ở người trưởng thành. Trung bình, cân nặng của trẻ tăng gấp 3 lần so với lúc sinh, chiều dài tăng thêm 25 cm và vòng đầu tăng 10 cm.
3 đến 6 tháng tuổi: Trẻ có thể kiểm soát chuyển động của đầu và nắm hai tay lại với nhau.
6 đến 9 tháng tuổi: Trẻ có thể ngồi mà không cần hỗ trợ, bập bẹ và biết phản ứng lại khi được gọi tên.
9 đến 12 tháng tuổi: Trẻ có thể nhặt đồ vật, bò và thậm chí đứng khi được sự giúp đỡ của người lớn.
.jpg)
Ảnh: Internet
Do chức năng tiêu hóa chưa hoàn chỉnh và nhu cầu năng lượng cao, trẻ dễ bị rối loạn tiêu hóa, dẫn đến suy dinh dưỡng.
Hệ thần kinh chưa được myelin hóa đầy đủ, quá trình ức chế và hưng phấn dễ lan tỏa, dẫn đến các phản ứng toàn thân như sốt co giật.
Sau 6 tháng, các yếu tố miễn dịch từ mẹ đã cạn nhưng khả năng sản xuất miễn dịch của trẻ vẫn chưa hoàn chỉnh, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Giáo dục, mẹ nên cho bé bú sữa mẹ trong ít nhất 4 – 6 tháng đầu và cho ăn dặm đúng cách.
Theo dõi trẻ định kỳ và chích ngừa đầy đủ tại cơ sở y tế.
Bố mẹ và người chăm sóc cần chăm sóc và yêu thương trẻ đúng mực.
Theo dõi và phát hiện trầm cảm sau sinh ở mẹ để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Khi trẻ từ 1 đến 3 tuổi, trẻ có thể tự đi, leo cầu thang và nhảy tại chỗ. Trẻ có thể cầm bút màu, vẽ hình tròn, xếp khối, sử dụng các câu ngắn và làm theo hướng dẫn đơn giản.
Do hiếu động và tò mò, trẻ dễ bị tai nạn và ngộ độc.
Trẻ ham chơi và dễ chán ăn.
Tiếp xúc rộng rãi với môi trường khiến trẻ dễ lây các bệnh truyền nhiễm (sởi, ho gà, bạch hầu, uốn ván, viêm gan siêu vi, sốt xuất huyết) nếu không được phòng bệnh và tiêm chủng đầy đủ.
Trẻ hoàn thiện các kỹ năng vận động: Ném bóng, nhảy lò cò, đứng bằng một chân trong mười giây hoặc lâu hơn, tự mặc quần áo, vẽ một người có các đặc điểm.
Phát triển mạnh về ngôn ngữ và ký hiệu.
Tiếp xúc nhiều hơn với môi trường bên ngoài. Ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực phát triển khác sau này.
Học được chức năng của đồ vật xung quanh, phát triển mạnh về tâm lý.
Gia tăng sự tách biệt khỏi bố mẹ, bước vào trường tiểu học và tập trung hơn vào học tập.
Tính độc lập chưa phát triển hoàn toàn vì cuộc sống vẫn phụ thuộc nhiều vào người lớn.
Thường chơi theo nhóm bạn cùng giới.
Lòng tự trọng được chú ý nhiều hơn thông qua kết quả học tập và thành tích trong các hoạt động.
Phát triển hệ thần kinh cùng với môi trường hoạt động mở rộng, giúp trẻ tìm tòi và tiếp thu kiến thức mới, phát triển trí thông minh và có sự phân biệt giới tính.
Răng vĩnh viễn bắt đầu mọc thay cho răng sữa.
Tâm lý của trẻ dễ xúc động và chưa biết cách kiểm soát cảm xúc, thể hiện mạnh mẽ nhưng không ổn định trong thời gian ngắn.
Lưu ý dành cho giai đoạn này
Kết hợp giáo dục sức khỏe trên truyền thông và trong chương trình học ở trường để tác động đến thói quen cộng đồng, gia đình và nhà trường.
Cung cấp tiện ích như nước sạch, cầu tiêu hóa vệ sinh, xà bông rửa tay, và phòng học tiêu chuẩn cho trẻ.
Đưa vào chương trình giáo dục sức khỏe các nhóm bệnh thường gặp và giáo dục về giới tính.
Tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ cho trẻ để phát hiện sớm các vấn đề ngôn ngữ và học tập.
Trong giai đoạn thiếu niên, trẻ thay đổi nhiều về ngoại hình, sinh lý, tâm lý và xã hội. Giới tính, văn hóa, môi trường và xã hội ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của trẻ.
Dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ nhỏ sang người trưởng thành, với sự xuất hiện các đặc tính giới tính thứ phát và tăng chiều cao (8-9 cm/năm ở nữ, 9-10 cm/năm ở nam). Cơ thể thay đổi đáng kể: vai rộng, ngực nở ở nam, và vú, mông to ở nữ.
.png)
Ảnh: Internet
Gia tăng năng lực ghi nhớ có chủ định và hiệu quả ghi nhớ.
Khả năng tư duy trừu tượng phát triển mạnh mẽ.
Kiến thức mở rộng, thuật ngữ khoa học gia tăng, ngôn ngữ phong phú hơn.
Một số trẻ sớm bộc lộ khả năng sáng tác văn, thơ.
Dễ bị xúc động, kích động, tâm trạng dễ thay đổi.
Bắt đầu xuất hiện tình cảm khác giới, thường lãng mạn, ngây thơ.
Tình cảm khác giới ảnh hưởng lớn, có thể là động lực học tập nhưng cũng gây xáo trộn cảm xúc.
Có nhu cầu lớn về người để tâm sự, được giải thích, hướng dẫn.
Hướng dẫn trẻ đi đúng hướng.
Giúp trẻ hiểu và kiểm soát tình cảm, cảm xúc.
Muốn chứng tỏ mình đã trưởng thành, thể hiện năng lực và tính độc lập.
Dễ nghiện ngập, hút thuốc, uống rượu, ăn mặc khác người, hành động táo bạo, phiêu lưu.
Tò mò, muốn thử nghiệm các hành vi người lớn như quan hệ tình dục, sử dụng chất gây nghiện, tham gia băng nhóm.
Tăng cường giáo dục và triển khai khái niệm sức khỏe trẻ vị thành niên.
Tuyên truyền cho cha mẹ về đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này, tạo không khí tin tưởng và an tâm trong gia đình, cha mẹ trở thành “người bạn” hướng dẫn và giải quyết thất bại, nghịch cảnh cho trẻ.
Giáo dục giới tính và các biện pháp phòng tránh thai.
Khám sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm các biểu hiện trầm cảm để kịp thời can thiệp.
Trên đây là các giai đoạn phát triển của trẻ, hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp mẹ có thể thêm thông tin, kinh nghiệm để có bí quyết chăm sóc trẻ sơ sinh đến khi lớn tốt hơn.
Xem thêm:
.png)
